Nieuwsbrief oktober 2021

Donderdag 15 juli overstroomde verschillende rivieren in de Ardennen. Vrijdagmiddag toen het water begon te dalen en de drijvende archieven zichtbaar werden is gebeld met Object Care. Zaterdag om 10.00 uur stonden we met ons eerste team in Theux om de bevolkingsregisters veilig te stellen.

Wat we aantroffen zal voor altijd in ons geheugen gegrift blijven. Geen film of documentaire had ons kunnen voorbereiden op wat we zagen en beleefden. Alles was nat, vies en kapot. Er was geen elektriciteit, geen (stromend) drinkwater (laat staan koffie) en ga zo maar door. Het is niet mijn bedoeling om een sluitende beschrijving te geven van wat de getroffenen allemaal hebben doorgemaakt. Integendeel, wij konden in de avond naar huis en een lekkere douche nemen. Wel wil ik de tijd genomen hebben om mijn (ons) ontzag te uiten voor al wat deze mensen hebben doorstaan en hoe snel de draad van het leven weer is opgepakt. In de vier weken dat we in de regio bezig zijn geweest, hebben we de orde en organisatie snel weer zien terugkomen. Wij kregen van rondlopende zorgzame mensen lunch en drinken aangeboden omdat men het toch wel fijn vond dat wij hun geschiedenis aan het veilig stellen waren. Er liepen grote groepen vrijwilligers rond met schoppen op de schouders achter kruiwagens om kelders en ondergelopen woningen uit te ruimen. Dat alles ‘is toch gewoon, je helpt elkaar toch’. 

Wat minder gewoon was, was ons werk. Wij konden niet van vooraan een ruimte leeg scheppen. Wij zijn als grotbezoekers met hoofdlampen onverlichte kelders ingetrokken om te zien waar archief stond dat nog te redden was. Deze ruimten hadden meestal tot aan het plafond in het water gestaan. Alles wat kon drijven is gaan drijven. Bij het binnendringen van het water zijn deuren en stellingen ontzet, bij het wegtrekken van het water is alles wat dreef samengetrokken naar de plek waar het water wegliep. Alles was donker, alles was nat, alles was glad, alles was vies. We liepen alsof we op ijs stonden, voorzichtig stap voor stap met de zaklamp uitlichten waar we onze voeten gingen zetten, met het hoofdlampje kijken naar de omgeving. Deze was niet altijd even veilig. Stellingen waren uit elkaar getrokken en hingen onstabiel tegen andere stellingen aan. Plafonds waren ingestort, de inboedel lag in en over elkaar in de ‘paden’. 

Het gevoel van ontzetting en ontzag voor de natuur kan ik niet beschrijven, maar er waren momenten dat we ons afvroegen wat we voor zinnigs konden uitvoeren. Welnu, dat viel uiteindelijk best wel mee. We hebben bijna 1 kilometer aan archief, boeken en foto’s mee kunnen nemen. Delen daarvan waren zeer zwaar beschadigd, andere delen waren opvallend ‘goed’. Zoals bij iedere calamiteit is er weer veel te leren. Dingen die we wel weten (papier zet uit) maar waarvan de confrontatie (archieven willen de kast niet uit, metalen kasten zijn uiteen gedrukt, houten stellingen zakken door) toch weer hard is. Helaas is het niet gelukt om ‘verse’ schade te voorkomen. Zo is bij het uitnemen van boeken van een enkele band de rug gesneuveld. Over het algemeen echter is alles ‘goed’ overgekomen. Met ‘goed’ bedoel ik dan in een inmiddels stabiele staat.  
 

- Jaap Van der Burg -

Wij gaan ons nu onder andere richten op het aanvullen van ons lesmateriaal met alle zaken die we recent weer hebben geleerd.  

Wil je meemaken wat hiervan de resultaten zijn, schrijf je dan in voor (een van) onze workshops. 

Ook in de samenstelling van ons team blijft tijd leiden tot veranderingen. Zo heeft Zofia Detemmerman na vele jaren besloten om haar carrière vanaf september verder te zetten bij de Vlaamse Erfgoedbibliotheken. We wensen haar daarbij veel succes en werkplezier toe. 

Intussen is ons team versterkt door Kris Van Den Berge. Hij is, bijna letterlijk, in het diepe gegooid bij de beredderingen in de Ardennen.